به‌خاطر دارم کم‌تر از ۲ سال پیش و در نمایشگاه خودروی شهر آفتاب، زمانی که محصول جدید نگین خودرو با نام رنو کولئوس را دیدم، به ظاهر و مشخصات آن علاقه‌مند شدم. زمزمه‌های آن روزها مبنی بر این بود که قیمت اولیه این شاسی بلند خوش چهره، ۱۹۹ میلیون تومان است که البته پس از عرضه اولیه، کمی هم افزایش یافت.
آن روزها (با آنکه خیلی هم دور نیست!) همچنان به عنوان یک خبرنگار، قیمت این خودروها را اجحاف در حق مصرف کننده می‌دانستم و این قیمت‌ها را به‌خاطر وجود انحصار و تعرفه بالا، رقمی می‌دیدم که برای یک فرد با درآمد متوسط، داشتنش تقریبا به مثابه یک رویا بود، اما رویایی که هرکسی در ذهنش، تا حدی آن را دست یافتنی می‌دید. امری که بسیاری تلاش کردند تا آن را نه فقط یک رویای دست یافتنی، بلکه حقِ داشتنی برای خودشان بدانند.
اما شرایط بازار خودروی کشور در یک سال و نیم اخیر به‌سمتی پیش رفت که این رویا کم کم تبدیل به کابوس شد! همان کولئوس ۱۹۹.۵ میلیون تومانی الان در حدود ۵۸۰ میلیون تومان قیمت دارد و ما بهت زده به برچسبی می‌نگریم که حتی بهای قبلی‌اش را هم زیاد می‌پنداشتیم!
در شرایطی که شاید حقوق و درآمد بسیاری از افراد در طی این مدت بین ۱۰ تا ۳۰ درصد افزایش یافته، قیمت خودروی روز خارجی تا ۳۰۰ درصد بالاتر رفته و اگر زمانی داشتن چنین خودرویی یک رویا بود، حال تبدیل به کابوسی پریشان شده است!
البته اشتباه نکنید، محصولی چون رنو کولئوس، هیوندای توسان و حتی تویوتا راو۴ لوکس و خاص نیستند. در همین کشورهای اطراف از آن‌ها به عنوان محصولاتی برای قشر متوسط یاد می‌کنند اما ما امروز به جایگاهی رسیده‌ایم که حتی از دسترس افراد سطح بالاتر نیز خارج شده و فقط به قشر مرفه بی‌درد می‌رسند!
سیاست‌گذاری‌های عجیب چون بستن چند باره ثبت سفارش خودرو و واردات، بالا رفتن شدید نرخ ارز در کنار افزایش تعرفه واردات، هر سه دست به دست یکدیگر داد تا آن‌هایی که تا دیروز پول‌شان را برای خرید یک خودروی معقول کره‌ای و حتی ژاپنی ذخیره می‌کردند، امروز تنها کورسوی امیدشان به همان چینی‌هایی باشد که تا چندی پیش دشنام نثار محصولات‌شان می‌کردند.
امروز وضعیت به سمتی پیش رفته که حتی پیش فروش همین چینی‌ها در کم‌تر از چند ساعت تکمیل می‌شود، قیمت برخی محصولات‌شان در بازار تا ۵۰ درصد نسبت به قیمت کارخانه افزایش را می‌بیند و بازاری مصرفی چون خودرو تبدیل به مارکت سرمایه‌گذاری مانند بورس شده است و انگار هیچ سودایی برای آرامش هم ندارد.
از صحبت‌های وزیر این صنعت به‌خوبی می‌توان فهمید که امکان واردات، همچنان بسته خواهد بود، از بازار ارز می‌شود تشخیص داد که دیگر خبری از قیمت دلار قبلی نیست و از شرایط تعرفه‌ها نیز نیک بایستی دانست چیزی که بالا رفت، دیگر به پایین برنخواهد گشت!
پیش از این به بازار عجیب و غریب خودروها در کشورمان چند باری پرداخته بودیم، از رنو ساندرو شکایت کردیم که چرا این مدل قدیمی وارد کشور شده است، از تویوتا راو۴ گفتیم که ماشین اقتصادی دیگران و لاکچری ایرانیان است، از قیمت هیوندای توسان و اختلاف عجیبش گفتیم، از کرمان موتور به‌خاطر عرضه گران هیوندای i۲۰ گله کردیم اما امروز در چنان تلاطمی گرفتار شده‌ایم که همان روزهای خاکستری قبل، تبدیل به آرزوی این روزگار غبار آلود شده است!
البته قصدی برای سیاه نمایی نداریم اما بازار خودروی کشورمان به سمت و سویی رفته که همان لکه‌های سفید هم در خُمره از بین رفته و حتی توانی برای خاکستری کردن نیز ندارد، چون هرچه در خمره رنگ رزی ریخته‌ایم، همان مشکی بوده است.
بسیاری از ما استفاده از خودروهای روز دنیا با امکانات و ایمنی خوب‌شان را حق خودمان می‌دانیم، دوست داریم از فناوری جدید، طراحی زیبا و لذت رانندگی برای خود و خانواده‌مان بهره ببریم. بر بسیاری از تولید کنندگان و مونتاژ کنندگان داخلی خرده گرفته‌ایم که سبب ساز عقب ماندن ما از این چرخه سریع رشد در دنیا شده‌اند اما امروز به‌جایی رسیده‌ایم که با اعلام فروش یک خودروی قدیمی، سایت‌های فروش را قبضه می‌کنیم، جلوی نمایندگی‌ها صف می‌کشیم و بدون آنکه در پی یافتن راه چاره‌ای باشیم، هر کدام کلاه خودمان را گرفته‌ایم که باد آن را نبرد، غافل از آنکه این طوفان، کشتی همگان را غرق خواهد کرد!
صنعت خودروی کشورمان به مرحله‌ای رسیده که حتی نیازی به تحریم خارجی نیز در آن نیست، زیرا ما خودمان را از داخل تحریم می‌کنیم. در شرایطی‌که واردات بسته است، تعرفه‌ها بالاست و قیمت دلار سر به فلک میکشد، بازار دلالی عرصه اصلی برای جولان دادن عده‌ای شده است که تنها منافع فردی خودشان بر تمام اجتماع را ارجح می‌دانند؛ اما بایستی دانست تا کف زنی نباشد، هیچ رقصنده‌ای به خودش اجازه طنازی در این اوضاع غم‌انگیز خودرویی را نمی‌دهد.
به‌راستی مقصر کیست؟ ما؟ دلال‌ها؟ تحریم‌ها؟ مسئولان؟ شاید همگی به یک اندازه و در کنار هم در گل آلود کردن این شرایط نقش داریم و دیگر همان رویای خرید خودروی به‌روز در دیروز، تبدیل به کابوسی در امروز و شاید یک حسرت ابدی برای آینده شود!