تعداد خرابی ها و تعداد دفعات مراجعه به تعمیرگاه و هزینه های مربوطه، عملکرد موتور، کیفیت تزئینات داخلی و از همه مهم تر عملکرد تجهیزات ایمنی خودرو، از موارد مهم در بررسی خودرو طی مدت زمان دوره گارانتی و حتی بعد از آن است. هر چند نتیجه این گونه آزمایش ها با نحوه رانندگی و انجام به موقع سرویس های دوره ای مورد نیاز خودرو در ارتباط است، لذا باید از شرایط نرمال و استاندارد جهت آزمایش استفاده کرد.
در سال ۱۳۸۹ که صنعت کشور در شرایط سخت امروز قرار نداشت، خودروسازان داخلی موفق به تولید خودروهای به روز و موفقی همچون مزدا ۳ و مزدا ۲، نیسان تیانا و نیسان مورانو شدند. مزدا ۳ جدید در سال ۱۳۸۹ جایگزین مدل قبلی خود شد و مورد استقبال خریداران داخلی قرار گرفت. این خودرو، مدلی موفق در کلاس سدان های متوسط خانوادگی در سطح جهان بوده که در بین ۱۰ خودروی برتر این کلاس در آزمایش نشریات معتبر قرار گرفته است. به هر صورت و با امید استمرار تولید خودروهای برتر جهان، مزدا ۳ مدل ۲۰۱۰ به دلیل تمایز نام و درخواست اداره شماره گذاری پلیس راهور با پسوند n از مدل قبلی خود متمایز شده است. این مدل در طول ۳ سال گذشته، نقاط ضعف و قوت خود را در بازار ایران به خوبی نشان داده است. در این شماره به ارزیابی خودروی مدل ۲۰۱۰ پس داز مدت ۳ سال و طی ۷۰ هزار کیلومتر توسط نگارنده می پردازیم.
عملکرد فنی (امتیاز: ۹ از ۱۰)موتور ۲۰۰۰ سی سی مزدا ۳ با ۱۴۸ اسب بخار از لحاظ عملکردی یکی از بهترین موتورهای ۴ سیلندر در بین خودروهای داخل کشور بوده که با گیربکس ۵ دنده و قابلیت تعویض دنده از روی فرمان از مزیت نسبی در مقابل رقبا برخوردار است. عملکرد این موتور به خصوص در دورهای بالاتر از ۴۵۰۰ دور بر دقیقه قابل تحسین است. با گذشت زمان موتور و گیربکس این مزدا هیچ گونه افت عملکردی را بروز نداده و کاملاً کیفیت عملکردی خود را حفظ کرده است. موتور خودرو نرم و همچنان بدون صداهای اضافه بوده و تأخیر سرعت تعویض دنده، افزایش صدای موتور و کاهش شتاب تنها در صورتی بروز می کند که در تعویض روغن موتور در هر ۵ هزار کیلومتر و تعویض فیلتر هوا در ۱۰ هزار کیلومتر با توجه به شرایط گرد و غبار و آلودگی شهر تهران غفلت کنید. البته مانند سایر خودروها استفاده از بنزین با اکتان و کیفیت پایین بر بازدهی موتور خودروهای داخلی اثرگذار است. گرچه این اثرگذاری چندان محسوس نیست و گواه این موضوع آزمایش و مقایسه فنی مزدا ۳ با خودروی محبوب آلفارومئو جولیتا در تهران بود که در مقالات قبلی چاپ شد و دیدیم که علیرغم توانایی فنی و قدرت موتور بالاتر، در عمل به دلیل کیفیت پایین بنزین داخلی، جولیتا در آزمایش شتاب، از پس مزدا ۳ برنیامد. شتابگیری خودرو چه در شروع حرکت از حالت سکون و یا در حین عملکرد بدون مکث گیربکس مانند قبل قابل تحسین است. استفاده از کولر موجب افت فاحش شتابگیری و مصرف چند برابری سوخت خودرو می شود. مصرف سوخت خودرو با توجه به انواع و اقسام سوخت های عرضه شده در کشور در طول این مدت قابل ارزیابی دقیق نیست ولی تغییر محسوسی از ابتدا تاکنون به وجود نیامده است. نقطه ضعف خودرو در این بخش عملکرد نه چندان مطلوب کولر خودرو بوده که علیرغم شارژ مجدد گاز پس از یک سال، بهبودی در میزان سرمایش آن ایجاد نشد البته هوای گرم تابستانی تهران و صندلی های با روکش چرم مشکی، بر عملکرد سیستم تهویه هر خودرویی اثرگذار است. در نقطه مقابل عملکرد بخاری خودرو خوب بوده و در کمترین زمان ممکن راه اندازی می شود. سیستم ترمز خودرو در این مدت عملکرد خوب، یکنواخت و بدون اشکالی داشته و در فصل زمستان سیستم ضد هرزگردی، EBD، ABS به خوبی و بدون نقص انجام وظیفه کرده، ضمن اینکه پس از طی ۵۰ هزار کیلومتر در حالی اقدام به تعویض لنت های ترمز شد که هنوز نیازی به جایگزینی آنها نبود.
عملکرد کیفی (امتیاز: ۸ از ۱۰)افت کیفیتی و خرابی ها، دو شاخص مهم و اثرگذار در رضایت مشتری هستند. از هر خودروی ساخت کشور ژاپن این حداقل انتظار کیفیت است. بررسی افت کیفیت خودرو علاوه بر عملکرد فنی، در دو بخش قابل بررسی است: بدنه و رنگ و تزئینات داخلی.
در قسمت رنگ از ابتدا مشکلاتی در کیفیت رنگ این خودرو وجود داشت که در مدل های جدید و با تجهیز سالن رنگ گروه بهمن برطرف شده است. در مورد تزئینات داخلی برخلاف خودروهای کره ای هم رده، پس از مدت ۳ سال هیچ گونه صدای اضافی شنیده نمی شود. کیفیت قطعات تشکیل دهنده داشبورد و کنسول جلو، چه از نظر ظاهری و چه از لحاظ کیفیتی و مونتاژی، نمره خوب را کسب کرده و با گذر زمان افت کیفیتی پیدا نمی کند. البته در این بخش موارد منفی نیز به چشم می خورد که از خودروسازان ژاپنی بعید است. اول استهلاک چرم دور فرمان، به نحوی که در کلیه خودروهای مزدای ۳ جدید این نقص وجود دارد و چرم دور فرمان پس از مدت ۲ سال دچار ساییدگی می شود که این نقص به راحتی قابل ترمیم نیست. مورد دیگر از بین رفتن رنگ روی دستگیره درهای جلو بوده که به چشم می آید. در نهایت لاستیک های خودرو از نوع میشلن که متأسفانه به دلیل فاصله طولانی از زمان تولید تا زمان استفاده از ناحیه دیواره دچار خرابی می شوند. دفرمه شدن چرم در برخی نواحی صندلی راننده نیز وجود دارد که البته چندان به چشم نمی آید.
از این معایب که بگذریم راحتی صندلی ها به خصوص در مسافرت های طولانی علیرغم طراحی اسپرت گونه قابل قبول است. فضای سرنشینان عقب خودرو نیز همچون سایر خودروهای کلاس C جادار نیست اما ارگونومی در طراحی صندلی های آن به خوبی رعایت شده است. سیستم صوتی- تصویری فابریک مزدا ۳ که با صرف هزینه یک میلیون تومانی البته در ۳ سال قبل توسط واحد آپشن گروه بهمن جایگزین شد در طول مدت ۳ سال علیرغم چینی بودن دچار مشکل خاصی نبود. تنها ضعف آن عملکرد نه چندان دقیق صفحه لمسی به خصوص در هوای سرد بود. اما GPS، تلویزیون دیجیتال، سیستم بلوتوث و دوربین دنده عقب آن هرگز دچار مشکل نشد.
خدمات پس از فروش (امتیاز: ۸ از ۱۰)وفور نمایندگی های خدمات پس از فروش و امداد خودرو از الزامات و شاخص های رضایت مشتری در خودروهای امروزی محسوب می شود. در خصوص مزدا ۳ با توجه به تجربه مدل های قبلی چون مزدا ۳۲۳ و نسل قبلی مزدا ۳ مالکین اطمینان دارند که به غیر از سرویس های دوره ای و موارد غیرمترقبه مانند تصادفات، معمولاً دلیل دیگری برای مراجعه به تعمیرگاه ندارند. قطعات مصرفی خودرو علاوه بر نمایندگی ها در فروشگاه های لوازم یدکی نیز موجود است و از لحاظ وفور و قیمت بر خودروهای وارداتی برتری کامل دارد. کیفیت قطعات مصرفی و یدکی موجود در بازار نیز همچنان خوب است.
هزینه های نگهداری نقطه قوت خودروهای ژاپنی یعنی استهلاک کم در این مدل نیز مشهود بود و به غیر از سرویس های دوره ای در طول ۳ سال و طی ۷۰ هزار کیلومتر، مزدا ۳ هزینه دیگری در بر نداشته است. تنها مورد قابل اشاره خرابی باتری پس از گذشت یکسال بود که در اکثر خودروهای موجود در کشور، به یک اپیدمی تبدیل شده و دلیل آن توقف طولانی باتری ها در انبار تا قبل از زمان استفاده است. نحوه تعامل و برخورد نمایندگی های مجاز و خدمات پس از فروش گروه بهمن در مقایسه با دیگر خودروسازان، به خصوص در نمایندگی مرکزی خوب و ارائه خدمات با کیفیت قابل قبول و در زمان مناسب صورت می پذیرد. هر چند خودروهای با کیفیت معمولاً مشتریان را در خدمات پس از فروش نیز راضی می کنند، چرا که این خودروها معمولاً با عیوب پیچیده و مهم روبه رو نیستند و مانند برخی خودروهای ساخت داخل، نیاز به تهیه لیست بلند بالا قبل از رفتن به تعمیرگاه نیست. قیمت قطعات مصرفی و معمول به طور نسبی مناسب است، البته تا زمانی که خدای نکرده دچار تصادف یا خرابی های عمده نشوید و نیاز به قطعات خاص نداشته باشید.
افت قیمت و جایگاه در بازار فروش (امتیاز: ۹ از ۱۰)بازار خودروی مزدا ۳ از ابتدا تاکنون و بر مبنای نرخ ارز، رشد فزاینده ای را همچون سایر خودروها تجربه کرده است. از قیمت اولیه ۳۸ میلیون تومانی تا قیمت ۱۲۰ میلیون تومانی کنونی، بازه عجیب و غریب قیمتی این خودرو بوده است. هر چند با توجه به نوسانات نرخ ارز و در قیاس با خودروهای مشابه همچون کیا سراتو، سوزوکی ویتارا و MG قابل قبول است. با توجه به قیمت ۸۰ تا ۱۰۰ میلیونی انواع کارکرده، مزدا ۳ انتخاب مناسبی در محدوده خودروهای با قیمت کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان است. به خصوص در زمانی که خودروهای چینی بازار داخلی را قبضه کرده اند.
جمع بندی: امتیاز (۵/۸ از ۱۰)نقاط قوت: عملکرد مناسب موتور و گیربکس، عدم افت کیفیت، آپشن های مناسب، سیستم تعلیق مناسب، مصرف سوخت مناسب.
نقاط ضعف: افت کیفیت چرم فرمان و صندلی، خرابی لاستیک ها و باتری طی یکسال، کیفیت پایین رنگ در تولیدات سری اول.
نتیجه گیری: در شرایطی که شاهد جایگزینی مدل های گمنام چینی با خودروهای مطرحی چون مزدا ۳ هستیم، امیدواریم حضور خودروهای موفق در بازار داخلی، به یک رویا تبدیل نشود. مزدا ۳ خودرویی موفق در کلاس C بوده که عملکرد خوبی از خود در بازار ایران به جای گذاشت. خودرویی محبوب با قابلیت های فنی بالا که در طی مسافت ۷۰ هزار کیلومتر و در مدت ۳ سال جای گله ای باقی نگذاشت. گروه خودروسازی بهمن نیز در مونتاژ و ارائه خدمات پس از فروش این مدل، عملکرد خوبی از خود نشان داد و توقع مشتریان را در خصوص محصولات تولیدی بعدی فراتر از قبل بالا برد. به طور حتم تولید خودروهای گمنام چینی پس از تولید خودروی نام آشنای مزدا ۳، توقعات مشتریان ایرانی را برآورده نمی سازد و امید است با بهبود چالش های پیش روی صنعت خودروسازی، این رویه اصلاح شده و شاهد تولید مدل جدیدتر شرکت مزدا در ایران باشیم.